Elmas, altın, zümrüt, yakut… Bildiğiniz tüm değerli taşları yada madenleri unutun. İnsanlığın en pahalı taşlarıyla tanışın; aytaşları. Evet yanlış duymadınız aytaşları. Bu ismi aytaşı olan bir maden yada taş değil, bildiğimiz Dünya’nın uydusu olan Ay’dan dünyaya getirilmiş olan taşlardır. Sovyet ve Amerikan Ay görevleri boyunca Ay’dan Dünya’ya taşınan taşlardan bahsediyoruz. Taşları bir kenara bırakın toz örnekleri bile binlerce dolar değerinde. Öyle ki 1993’de Luna 16 seferiyle Dünya’ya getirilen 0.2 gram ağırlığında üç küçük parça 442.500 Amerikan dolarına satılmıştır. Özellikle insanlığı Ay’a taşıyan Apollo görevleri boyunca toplanan taşlar paha biçilemez olarak kabul ediliyor.
Hal böyle olunca taşlar için sıkı güvenlik önlemleri gerekiyor. Ancak bu göz ardı edilmiş gibi duruyor. Çünkü bu taşların önemli bir kısmının akıbeti belirsiz. Apollo görevleri sırasında toplanan örneklerin bir kısmı Amerika tarafından Dünya’nın 135 ülkesine ve 50 ABD eyaletine gönderilirken, taşlar “iyi niyet ay taşları” olarak adlandırılmıştır. Saydam bir küre içine konulan taşlar üzerinde alıcı ülkenin bayrağı bulunan tahta plaketler üzerinde gönderilmiştir. Ancak bir süre sonra Dünya ülkelerinde bulunan 100 den fazla taş parçasının ve eyaletlere gönderilen 24 taşın çalındığı veya kaybolduğu anlaşıldı. Durum daha kötüye gitmeden bu işe bir el atmak isteyen NASA 1998 yılında özel ajan Joseph Gutheinz ile anlaştı. Ay taşı avcısı lakabı verilen Gutheinz, Honduras’a hediye edilen taşı Miami’de bir iş adamı 5 milyon dolara satmaya çalışırken yakaladı. Tüm bu sürece ay tutulması operasyonu ismi verilirken, günümüzde de hala diğer kayıp taşların izleri sürülmeye çalışılınıyor. Libya, Afganistan, Romanya, Trinidad ve Tobago gibi ülkelere gönderilen taşların halen kayıp olduğu biliniyor.
Tüm bunları öğrenince bizlerin aklına doğal olarak birkaç soru geliyor. Türkiye’ye hiç ay taşı gönderildi mi? Gönderildi ise şuanda nerede ve ne durumda? Hemen belirtelim, Türkiye’ye de ay taşı gönderildi. Gönderilen taş şuan Ankara’da ve güvende. Taş Ankara/Çankaya’da bulunan MTA Tabiat Tarihi müzesinde sergilenmektedir. Ay’ın Taurus Littrow Vadisi’nden alınmış olan aytaşı müzenin giriş katında yer almaktadır. Aynı vitrin içinde yer alan Türk bayrağı ise Apollo 17 astronotları tarafından Ay’a görülüp geri getirilen bayraktır.
