Akıllı telefon, tablet gibi teknolojilerin yaygınlaşmasıyla popülaritesi biraz azalsa da televizyon kuşkusuz hayatımızda hala önemli bir yer ediniyor. Koşuşturmayla geçen yoğun bir günün ardından eve gelince dinlenmek ve biraz eğlenmek için kendini televizyon karşısına bırakan önemli bir kitle hala var.
Televizyon 1923 yılında İngiltere’de icat edildikten sonra, 1930’lar da Avrupa’da yaygınlaşmaya ve ülkeler birbiri ardına resmi ve özel televizyon kanallarını kurmaya başladı. Türkiye bu yarışa geç denebilecek bir süre sonra katıldı. Genel kanının aksine Türkiye’de ilk televizyon yayını TRT’den çok önce 9 temmuz 1952 günü İstanbul Teknik Üniversitesi yapmıştır. 1. banttan 100 watt güçle yayın yapan İTÜ TV’nin vericileri Philips şirketinden alınmıştı. TRT yasasının yürürlüğe girmesiyle özel televizyon yayınlarının sonlandırılması ve 31 ocak 1968’de TRT yayınlarının başlamasıyla İTÜ TV yayınlarını sonlandırmıştır. Yıllar sonra 1990’larda önce yurt dışından sonra yasal düzenlemeyle yurt içinden birbiri ardına yayına başlayan özel televizyon kanallarıyla tanıştı Türkiye. Daha sonra ise bu yeni bir pazar alanı oluşturdu ve kaçınılmaz olan oldu. Şifreli televizyon yayınları.
Türkiye şifreli televizyon yayıncılığıyla bir dönemin efsanesi CINE5 sayesinde 1993 yılında tanıştı. 90’ların sonundaysa artık dijital yayın platformları kendini göstermeye başlamıştı. Star Digital ve Cine+Digital gibi başarısız girişimler ve Digitürk ortaya çıktı. Star Digital daha sonra DigiFunClup adıyla şansını tekrar denese de yayın hayatı fazla sürmedi. Cine+Digital, Star Digital ve DigiFunClup o günler için iyi denebilecek bir kanal listesi sunuyordu. O dönemlerde ABD ve Avrupa’da popüler olan bazı kanalların Türkiye yayın hayatı bu platformlarla başlamış oldu aslında. İlerleyen yıllarda D-Smart, Kablo TV, Tivibu, TürkcellTV+ ve son olarak Filbox’la tanıştık. Aslında dünya genelindeki gelişmelere bakılırsa ilerleyen günlerde GSM operatörlerinden bu alana daha fazla yatırım gelecek gibi gözüküyor.
Şifreli yayınlar çeşitli firmalar tarafından oluşturulan uçtan uca şifreleme yöntemleriyle yapılıyor. Şifreli olarak iletilen veriler bir cihaz yada modül sayesinde çözülerek televizyona gönderiliyor. Bunlardan bilinen bazıları, Cryptoworks, Conax, Irdeto ve VideoGuard’dır.
Dijital yayın platformlarının en önemli artısı tabiki bize sunduğu tematik kanallar. Ülkemizde genel olarak spor kanalları bu platformların popülerliğini şekillendirse de önemli bir kitlede belgesel ve dizi-film kanallarıyla ilgileniyor. Bu tematik kanalların sayısı ve kalitesi seçeceğiniz platform için öncelikli tercih sebebi. Bir de fiyat faktörü var tabi. Pek futbol seven ve takip eden biri olmadığım için spor yönünden fazla bir bilgi veremeyeceğim ama Digitürk bu konuda tahtını pek bırakmıyor gibi. Dizi-Film kanalları Digitürk ve D-Smart için iyi gözükürken, özellikle Filbox için eski ve çok tekrar yapan yayınları nedeniyle bu konuda biraz eleştiri alıyor. Ancak burada da fiyat faktörü devreye giriyor, elimizdeki tek aylık ödeme sistemi olmayan platform Filbox. Diğer bir önemli nokta ise Cam modüllü üyelik sistemi. Platformların hemen hemen hepsi kendi kutularıyla üyelik satıyorlar. Ayrı özel bir uydu alıcısı alıyorsunuz ve onların sıraladığı kanal listesine tabi olmak zorundasınız. Cam modüllü üyelik seçeneği olan platformlarda ise eğer televizyonunuzda CI/CI+ modül desteği var ise sadece bir modül alıp televizyona takarak bu platformu kullanabiliyorsunuz. Bu ise size kanal listenizi özgürce düzenleme imkanı verirken gereksiz yere uydu alıcı, fazladan bir kumanda ve kablo kalabalığı oluşturmuyor. Platformları genel olarak inceleyecek olursak;
Digitürk: Kasım 2006 ya kadar Cryptoworks şifreleme sistemini kullanmış ardından ise daha güçlü bir sistem olan Irdeto’ya geçmiştir. Bu dönemde çeşitli nedenlerle cam modül üyelikleri iptal etmiş ve bu üyelerine uydu alıcı göndermiştir. Şuanda modüllü üyelik seçeneği yok. Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumunun 2019 yılı 3. çeyrek pazar verileri raporuna göre 2.355.433 abonesi bulunmaktadır. 24 Temmuz 2013 tarihinde şirketin sahibi olan Çukurova Holding’in TMSF’ye olan borçlarından dolayı şirketin yönetimi TMSF’ye geçmiştir. 13 Temmuz 2015 tarihinde Katar merkezli medya devi beIN Media Group’a satıldı. 26 Ağustos 2016 tarihinde beIN Media Group’a satışın tamamlandığı duyuruldu. Digiturk’e ait kanalların beIN Media Group kalitesiyle yenileneceği duyuruldu ve 13 Ocak 2017 Cuma günü yenilenen kanallar, yeni isimleriyle yayın hayatlarına devam etmektedirler. 10 Ocak 2020 itibariyle Digiturk’te SD kalitesindeki kanalların yayınları sonlanmış, tamamen HD ve 4K kalitesinde kanallarla hizmet vermeye başlamıştır. Türkiye’de ilk 4K yayını Digitürk yapmış ve 4K yayın yapan 2-3 kanala sahiptir.
Digitürk elimizdeki en tecrübeli, en iyi içerik ve kanal listesi sunan platform. Dizi ve film kanalları başarılı. National Geographic ve Discovery grubu belgesel kanalları mevcut olsa da son dönemde Investigation Discovery gibi bazı kanalları listesinden çıkarmıştır. Ayrıca salon kanallarıyla film satın alarak evde sinema keyfi yaşamanıza olanak tanıyor. Tabi Digitürk’ün en çok tercih edilme sebebi Lig TV yeni adıyla beIN Sports yani spor kanalları. 2016 itibariyle 104’ü HD 250’den fazla kanalı bulunmaktadır. Ancak elimizdeki en pahalı platform. Bu platformun müşterisi olmak istiyor iseniz aylık ödemeniz gereken miktarı biraz artırmanız gerekecektir.
D-Smart: 2007 ylında yayın hayatına başlayan platform doğan yayın holdinge ait. VideoGuard şifreleme sistemini kullanıyor. D-fix adı altında modüllü üyeliklere olanak tanıyor. Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu’nun verilerine göre 2019 yılı 1. çeyrekteki abone sayısı 1.059.548 kişidir. 31 aralık 2015 tarihinde kendine ait kanalların SD yayınlarını sonlandırmıştır. 92 HD kanala sahiptir. Dizi-Film kanalları oldukça başarılı olsa da bir kanalda biten film öbür kanalda başlamıyor değil. Yinede elimizdeki en iyi seçeneklerden biri. Belgesel kanalları açısından ise oldukça iyi, National Geographic ve Discovery grubu kanallar platforma mevcut. Platformun bir eksisi ise hangi paketi alırsanız alın bazı kanallar için ek paket almanız gerekiyor. Örneğin 4 belgesel kanalı için belgeselsever ek paketi oluşturulmuş ve bunun için ayrı bir ücret talep ediliyor. Yine de belgesel kanalları açısından zengin olması ve Digitürk’e göre paketlerin daha makul fiyatlarda olması seçenekler arasında en tercih edilebiliri gibi gözüküyor. 4K yayınlar için bir cihazı bulunmuyor ve kendine özgü 4K yayın yapan kanalları yok. Ancak D-fix modül kullanıyorsanız ve TV’niz destekliyorsa TRT 4K gibi Türksat uydusunda bulunan 4k yayınları izleyebilirsiniz. Ayrıca aylık fatura ödemekten hoşlanmıyorsanız 12 veya 24 aylık peşin satın alımlar yapabilirsiniz.
Kablo TV: Kablo TV; Türksat Kablo TV altyapısı üzerinden yayın yapan 108’i HD 180’den fazla kanalı olan bir dijital yayın platformudur. Kablo TV’yi diğer platformlardan ayıran en önemli fark çanak anten gerektirmiyor olması. Bu bir noktada artı gibi gözüksede Türksat Kablo TV altyapısı olmayan bir yerde yaşıyorsanız Kablo TV hizmeti almanızı engelliyor. Modüllü üyelik mümkün. Kablo TV conax şifreleme sistemini kullanıyor. Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu’nun verilerine göre 2019 itibariyle 1.245.132 abonesi bulunmaktadır. Önemli belgesel kanallarının neredeyse hepsi mevcut. Dizi-Film kanaları tatmin edici görünüyor. Maç, spor olayına girmezsek kişisel düşüncem alanının en iyisi gibi duruyor. Ayrıca yakın zamanda beIN Sports kanallarını da ek paket olarak sunmasıyla maç, spor olayını da çözerek tartışmasız en iyi platform olmuştur. Ancak dediğim gibi Türksat Kablo TV altyapısı bölgenizde yoksa bu platforma üye olmanız mümkün değil.
Turkcell TV+: Turkcell TV+, Turkcell tarafından piyasaya sürülen ve IPTV adı verilen yayın şekliyle yayın yapan bir dijital yayın platformudur. 80’den fazla HD kanal, 4 adet UHD (4K) kanal ile 150’den fazla yerli ve yabancı kanalı; akıllı telefon, tablet bilgisayar, web veya televizyon üzerinden izleme imkanı sunan bir platformdur. Platformda film kiralama, sosyal TV, interaktif uygulamalar gibi ek hizmetler de mevcuttur. Sosyal TV özelliği sayesinde kullanıcılar programları izlerken yorumlarını anlık olarak çevresindekilerle paylaşabilmektedir. IPTV teknolojisiyle iletilen TV yayınları, Turkcell Superonline fiber altyapısı üzerinden 4K çözünürlüğe kadar sunulabilmektedir. Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu’nun verilerine göre 2019 yılı 3. çeyrek itibarıyla Turkcell Superonline altyapısı üzerinden IPTV teknolojisiyle sunulan Turkcell TV+ hizmetindeki abone sayısı 683.272’dir. Belgesel kanalları açısından diğer platformlarla karşılaştırınca iyi demek zor. National Geographic platformda yer almazken, National Geographic Wild ise platformda var. Discovery grubundanda iki kanal platformda yer alıyor. Eğer bölgenizde Superonline Fiber altyapısı varsa genellikle İnternet hizmetinize dahil Turkcell TV+ paketlerini alarak bu hizmetten faydalanmanız fiyat/performans açısından faydalı olacaktır.
Tivibu: Tivibu internet üzerinden IPTV adı verilen bi yayın şekliyle Türkiye’de yapılan çalışmalardan biridir. Türk Telekom’a ait bir iştiraktir. Daha sonra Türksat üzerinden de yayınlara başlamış ve bir dijital yayın platformu olarak yarışa katılmıştır. Bu platformun kişisel olarak handikapı şudur ki, TTNET gibi sorunlu olmasıyla ün yapmış, komik hızlarda astronomik fiyatlarda İnternet hizmeti veren bir firmanın İnternet üzerinden yayın yapan bir platformla karşımıza çıkmasıdır. Gülsek mi ağlasak mı diyeceğimiz bir durum. Defalarca Tivibu satmak için aradıklarında da bunu söylediğimde, “-O zaman Türksat üzerinden yayın yapan kutumuzu kuralım.” diyen müşteri temsilcisi de durumun farkında sanırım. Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu’nun verilerine göre 2019 yılı 3. çeyrek itibarıyla Türk Telekom altyapısı üzerinden IPTV teknolojisiyle sunulan Tivibu hizmetindeki abone sayısı 760.179, uydu aracılığıyla sunulan Tivibu Uydu hizmetindeki abone sayısı 871.753,toplam abone sayısı 1.631.932’dir.. Kişisel tavsiyem uzak durun…
Filbox: Son olarak listemizin en farklı ve en genç üyemize geldik. Oflaz medya grubuna ait sinema kanallarının D-Smart’tan çıkarılması üzerine hazırlıklar yapılmış ve yeni bir platform kurulmuştur. Haziran 2014’de satışa çıkan Filbox, Irdeto 2 şifreleme sistemini kullanmaktadır. Modüllü üyelik sunuyor demeyeceğim çünkü genel olarak zaten modüllü üyelikle işleyen bir platform. Hepsiburada, gittigidiyor, n11 gibi bir çok alışveriş sitesinde Filbox modülleri satılmaktadır. Ayrıca yine kendi sitelerinden satın alabilirsiniz. Eğer CI/CI+ modülü destekleyen bir televizyonuz yoksa Humax marka, Filbox uyumlu uydu alıcısını satın alabilirsiniz. Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu’nun verilerine göre 2016 itibariyle 28.765 abonesi bulunmaktadır. Türksat uydusu üzerinden yayın yapan tüm kanallara ek olarak platforma özgü hemen hemen hepsi HD sinema kanalları ve Discovery grubu belgesel kanallarıyla birlikte 20 kanalı vardır. En önemli artısı fiyatı. Aylık ödeme sistemi olmayan tek platform. Aldığınız modüle veya uydu alıcısına 1 yıllık üyelik dahil. 1 yılın sonunda ise yine yıllık bir ödemeyle devam ediyorsunuz. Sinema-dizi kanalları için iyi demek zor. Güzel filmleri ara sıra görsekte çoğunlukla eski filmler ve çokça aynı filmlerin tekrarları boy gösteriyor. Tabi gün geçtikçe daha iyi olacaktır. Belgesel kanalları açısından diğer platformlarla yarışamazsa da kişisel bir görüş olarak Discovery grubu kanalların eklenmesiyle sadece bu kanallar için bile alınır hale gelmiştir. “Güncelleme: 27 Kasım 2018 tarihinde Filbox hizmetlerini tamamen durdurmuştur.”
